Jaź – gdzie występuje? Jak łowić? Kalendarz brań
Spis treści:
Jaź to ryba karpiowata, atrakcyjna dla wędkarzy, choć na pierwszy rzut oka niewyróżniająca się niczym szczególnym. Ceniony jako żywa przynęta, ale nie tak łatwy do złowienia, jak się może wydawać.
Popularne wędki
Jak wygląda jaź?
Niewprawnemu wędkarzowi rozpoznanie jazia może przyjść z pewnym trudem. Bywa on bowiem mylony z kleniem, jelcem, płocią i wzdręgą. Ma kształt ciała typowy dla przedstawiciela ryb karpiowatych z lekko wysklepionym grzbietem, bocznie spłaszczonym ciałem i małą głową. Łuski są barwy od białej po złocistą, cecha ta zmienia się w populacjach lokalnych. Płetwy dolnej połowy ciała mają kolor lekko pomarańczowy, powyżej linii bocznej szary. Sama linia boczna jest dobrze widoczna i ma charakter pełny, dopiero u starszych osobników fragment w przedniej połowie ciała staje się mniej widoczny.
Jaź czy kleń?
O ile z płocią czy wzdręgą występuje relatywnie rzadko, to już ławice mieszane z kleniem są bardzo powszechne. Ponieważ gatunki te są do siebie podobne, warto poznać cechy, po których można jazia od klenia odróżnić. Przede wszystkim jest to ogólna budowa ciała. Klenie nie mają tak garbatego grzbietu, dlatego mimo podobnej długości maksymalnej (ok. 60 cm) jaź może osiągać nawet siedem kilogramów wagi, a kleń będzie trzykrotnie lżejszy. W praktyce jednak rekord Polski jazia to tylko 5 kilogramów, a klenia – aż 5, więc sama waga tu nie wystarczy. Znacznie pewniejszym wyróżnikiem jak kształt płetwy odbytowej, która u jazia jest wyraźnie wklęsła, a u klenia wypukła.
Występowanie jazia
Jazie to ryby lubiące stosunkowo chłodną i dobrze natlenioną wodę – nie ekstremalnie, ale jednak zauważalnie. Dlatego też ich środowiskiem są zbiorniki zaporowe, duże jeziora i rzeki albo płynące stosunkowo szybko, ale wolno, ale wtedy koniecznie głębokie, żeby wytworzyła się w nich strefa chłodniejszej, dobrze napowietrzonej wody. Takich miejsc na mapie Polski nie brakuje, więc jazie są dość powszechnie poławianym gatunkiem. Ponieważ ich wartość kulinarna jest przeciętna, nieczęsto trafiają do stawów hodowlanych, choć niekiedy wpuszcza się je, by stanowiły naturalną konkurencję dla płoci i wzdręg i nieco niższych wymaganiach siedliskowych.
Kiedy jaź ma tarło?
Jazie trą się na przełomie kwietnia i maja, ale w chłodniejszych miejscach praktycznie całe tarło przesuwa się na maj. W cieplejszych latach z kolei ryby przystępują do rozrodu nawet na początku kwietnia. Dawniej uważano, że tarło odbywa się przede wszystkim na płyciznach, dziś jednak wiadomo, że część osobników trze się głębiej i wówczas ikra, zamiast do roślin podwodnych, może przyklejać się na przykład do zatopionych korzeni lub gałęzi drzew.
Okres ochronny jazia
Jazie nie mają wyznaczonego okresu ochronnego. Z łowiska można zabrać ich w ciągu doby nawet 5 kilogramów, pod warunkiem jednak, że wszystkie złowione osobniki mają ponad 25 centymetrów. Choć nadal są to raczej młode ryby, to jednak złowienie wymiarowego jazia wcale nie jest igraszką – większość łapiących się sztuk ma między 20 a 30 centymetrów.
Jaź – jak złowić?
Złowienie jazia wymaga tylko trochę przygotowania. Oczywiście można liczyć na szczęście i ustawić się ze zwykłym płociowym zestawem, jednak żeby mieć większe szanse na sukces, warto nieco zestaw zmodyfikować.
Przynęta na jazia
Jazie nie są wybredne – można je złowić praktycznie na wszystkie drobne przynęty od kukurydzy, przez groch, po pinki i białe robaki. Stosunkowo niechętnie bierze do pyska czerwone robaki i kawałki rosówek.
Zanęta na jazia
W sklepach są sprzedawane gotowe zanęty na jazie i klenie. Są one bardzo skuteczne, ale niezbyt uniwersalne. Tymczasem jazia można zanęcać też najzwyklejszą zanętą karpiową albo po prostu potłuczonym grochem zmieszanym z odpowiednią ilością glinki, by zanęta zadziałała na wybranej głębokości.
Jaki zestaw na jazia?
Jazia można złowić feederem albo przepływanką, dobierając metodę do warunków pogodowych. Czasem też złapie się jaź na spinning – to zwykle nieco większe osobniki, choć ta metoda ma jedną wadę – nie ma przynęty, która pasowałaby jaziowi, ale już nie żarłocznym okoniom czy większym jazgarzom. Trzeba więc liczyć się z tym, że w celu złowienia jazia trzeba będzie wykonać naprawdę mnóstwo rzutów i zdjąć z haczyka najpierw niezaplanowane zdobycze.
Kiedy bierze jaź?
Jazie można łowić latem z gruntu i jesienią na spinning lub przepływankę. Duże osobniki (z racji złotawego ubarwienia nazywane czasem jaziami złotymi) nawet chłodniejszy sezon spędzają przy dnie, pozostałe dołączają do nich szczególnie w ciepłe tygodnie lata. Kiedy robi się trochę chłodniej, jazie chętnie podpływają ku powierzchni i wtedy właśnie warto z feedera przerzucić się na spining lub płytką przepływankę, która w wersji z przytrzymaniem sprawdza się też latem przy dnie.
Czy jaź jest smaczny?
Jazie nie wyróżniają się niczym szczególnym, jeśli chodzi o smak. Większe osobniki są jednak cenione, ponieważ mają duże ości i można je łatwo wyfiletować. Podobnie jak inne gatunki białorybu świetnie nadaje się na pulpety rybne albo jako dodatek ro zupy rybnej. Dobrze się smaży i bywa wykorzystywany w regionalnych przepisach, na szerszą skalę jest to jednak ryba kulinarnie ignorowana.
Komentarze (0)